با درودی فراوان خدمت شما دوستان و عزیزان بازدید کننده وب سایت نظام مبله. امروز نیز همانند چند روز گذشته با شماییم با یکی دیگر از سلسله مطالب آموزشی در خصوص تاثیرات بناهای تاریخی بر اجاره آپارتمان مبله در تهران و زندگی شهری تهران از گذشته تا کنون. خواهشمندیم همانند روزهای گذشته ما را با این مطلب نیز همراهی نمایید.
همانطور که مطالب گدشته ی ما را دنبال کردید، سلسله مطالبی پیرامون بناهای تاریخی تهران به همراه تاریخچه اجاره آپارتمان مبله در تهران را آغاز کردیم و امروز قصد داریم ادامه این مطالب را پیش ببریم. بنایی که امروز معرفی خواهیم کرد کاخ دادگستری تهران میباشد. این کاخ در زمان رضا شاه پهلوی به منظور ساختمانی برای وزارت عدلیه ( دادگستری امروزی ) توسط معمار شاخصی به نام گابریل گورکیان طراحی و ساخته شده است. معماری این بنا که در آن زمان بعنوان یکی از بهترینها به نوبه ی خود بوده است، با استفاده از معماری نوین اروپایی و به سبک معماری ایرانی بنا شده است. در واقع میتوان گفت معماری آن تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی میباشد.
این بنا با حضور خود سازنده یعنی گابریل گورکیان به همراه خود رضاخان و جمعی از درباریان در سال 1325 هجری شمسی رسما بازگشایی شد. در ساخت این بنا استفاده از معماری متقارن و نئوکلاسیک مدرن همواره در همه جای آن به چشم میخورد. در تقسیم بندی این بنا به سه بخش نسبت سایر بخش های آن توجه بیشتری شده است. در نمای این ساختمان تصاویر زیبایی از سربازان هخامنشی و همینطور کشفیات تازه بدست آمده از حفاری های تخت جمشید دیده میشود. دلیل این نقوش و تصاویر زیبا علاقه شدید گابریل گورکیان به تاریخ ایران و همچنین نمایش دادن حس ایران پرستی رضاخان بوده است. در اطراف این بنا آپارتمان مبله جهت سکونت کارکنان وزارت عدلبه به تعداد زیاد ساخته شده بود.
بسیاری از بناها و آپارتمان مبله که توسط گابریل گورکیان در دوران پهلوی بنا شده بودند، با شیوه ی معماری سنتی ایرانی ساخته و تزیین شده بودند.
همانطور که گفته شد این بنا به تاثیر از بناهای نئوکلاسیک اروپایی ساخته شده است و در این اصول و سبک استفاده از اجسام متقارن بسیار زیاد اهمیت دارد. از این رو در این بنا استفاده از پنجره های بسیار بزرگ و متفارن و استفاده از ستون های بسیار زیاد و بیش از نیاز ساختمان به چشم میخورد. اروپاییان بر این اعتقاد بودند که تعداد ستون های بسیار زیاد باعث بوجود آمدن حس قدرت در بنا میشود.
در کل میتوان گفت که این بنا قدرت و عظمتی به وجود آورده که نمایشگر و بیانگر آرمان ها و ادئولوژی های نهفته در دل حکومت وقت بوده است. اگر چه در داخل این کاخ از نقوش و طراحی های کاملا ایرانی استفاده شده است اما در اصل این کاخ نمونه برداری شده از یک نمونه ی اروپایی میباشد. همچنین آپارتمان های مبله ای که در اطراف این کاخ ساخته شده است و از آنها برای اجاره آپارتمان مبله استفاده میشود نیز دارای نقوش و طرح های ایرانی میباشد ولی در اصل این آپارتمان ها نیز برگرفته از طرح های اصیل اروپایی ایرانی میباشند.
در نگاه اول به این بنای بسیار زیبا، تمامی ستون ها و پنجره ها را منطبق بر یکدیگر و کاملا قرینه خواهید دید. در نمای جلویی این ساختمان چهار ستون اصلی که در قسمت جلویی پنجره ها قرار گرفته است دیده میشود. در قسمت بالایی این بنا آرم شیر و خورشید نصب بوده است که در سال 1357 خورشیدی با پیروزی انقلاب اسلامی ایران این آرم تبدیل به آرم الله شده است که این کار با کمک اساتید برجسته ی معماری ایران و با ظرافت و تمیزی فراوانی انجام شده است.
در دو طرف ساختمان دو درب ورودی قرار دارد که بر روی آن ها تصاویری بسیار بزرگ از قضات و ترازوی قضاوت آنها حکاکی شده است. عده ای از آنها قلم هایی بدست دارند و عده ای دیگر کتاب قانون بسیار بزرگی در دست گرفته اند و نگاه همگی نیز به یک نقطه ی خاص دوخته شده است که بیانگر دید آنها به افق های دور دست میباشد. بر روی یکی از دیواره های این بنا سپری به ارتفاع 180 سانتی متر در سال 1321 شمسی توسط هنرمندی بنام ابوالحسن خان صدیقی حکاکی شده است. در زیر تاقی ورودی به کاخ و در بالای سردر آن تصویری بسیار بزرگ و برجسته از اهورامزدا ایرانیان نقش بسته است که نمادی از گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک میباشد و در اطراف آن نیز نقش شیری است که در حال بلعیدن ماری بسیار نیرومند و بزرگ میباشد.
کف سالن اصلی به همراه دیواره های این کاخ و آپارتمان های مبله ی اطراف آن که به قصات بصورت اجاره آپارتمان مبله در تهران واگذار شده بود، تماما با استفاده از سنگ مرمر سیاه پوشانیده شده است. ساختمان این بنا بصورت سه طبقه و دو همکف و به شکل دوبلکس طراحی شده است. راهرو های اصلی این کاخ در طبقه ی همکف واقع شده است. این راهروها بخش های مختلف این بنای بسیار عظیم را به یکدیگر متصل میکند همچنین این بنا شامل اتاق های بسیار زیادی است که توسط همین راه پله ها به یکدیگر متصل میشود.
در قسمت همکف یک اتاق دادگستری قرار دارد که درب آن بسته میباشد و فقط برای چند برنامه ی تلویزیونی و برای فیلم برداری از آن استفاده شده است. این بنا در طول سالیان دستخوش تغییراتی شده است. نکته ی جالب توجه اینست که در دوران رضاشاه نام هیچیک از معماران و سازندگان بناهای تاریخی از جمله این بنا که چندین بار ترمیم شده است در هیچ کجا ثبت نمیشده است ولی بعد از آن تمامی کسانیکه این بنا را ساخته اند نامشان در فهرستی بلند بالا ثبت شده است.
این مجموعه ساختمان که سالهای سال محل رسیدگی به شکایات و حل اختلاف های مردم بوده است به کاخ دادگستری معروف است که در خیابان خیام امروزی واقع شده است.
